Czym zajmuje się psychiatra dzieci i młodzieży?

Żyjemy w „złotych czasach” - otacza nas wirtualna rzeczywistość, gdzie dom staje się smart: lodówka przypomina nam o zakupach, telewizor o tym co chcielibyśmy obejrzeć, a nawigacja jak i czy czym dotrzeć szybko do pracy. Nie musimy się samodzielnie poruszać, ponieważ robi to za nas elektryczny rower czy deskorolka. W szkole niepotrzebny bywa długopis (nie mówiąc już o piórze), są przecież laptopy.  Mając „wszystko” w zasięgu ręki czy potrzeba nam czegoś więcej?

Młodzi zagubieni

W świecie przepełnionym możliwościami, gdzie zacierają się granice, zarówno geograficzne jak i zmysłowe, a przekaz kulturowy mami nas tym, że wszystko jest osiągalne, coraz częściej pojawia się pustka, smutek i przygnębienie. Dane z 2016 r. dotyczące młodzieży potrzebującej specjalistycznego leczenia mówią wyraźnie: „Pomocy systemu lecznictwa psychiatrycznego i psychologicznego wymaga około 630 000 dzieci i młodzieży poniżej 18 r. ż.” Zamknięte oddziały psychiatryczne dla dzieci i młodzieży pękają w szwach. Dlaczego coraz więcej młodych osób potrzebuje leczenia? Okres dorastania to szczególny czas, pełen pytań, wątpliwości i rozterek. Dorastający nastolatek szuka swojej drogi, zderza się z presją, wymaganiami aktualnych trendów społecznych, oczekiwaniami rodziców, własnymi wyobrażeniami i potrzebami, a gdy jego marzenia zderzają się z rzeczywistością? Odczuwa rozczarowanie, chaos, poczucie niezrozumienia i silne wewnętrzne konflikty. Przy braku odpowiedniego wsparcia, młodzież może nie nadążyć za galopującymi zmianami. Depresja i próby samobójcze wśród młodzieży nie są niestety rzadkością. Konsultant krajowy w dziedzinie psychiatrii dzieci i młodzieży prof. Barbara Remberk alarmuje: „Mamy w Polsce 400 tysięcy dzieci potrzebujących pomocy i tylko 400 psychiatrów dziecięcych, a to tylko wierzchołek góry lodowej”. Z kolei Dr Lidia Popek - konsultant wojewódzki w dziedzinie psychiatrii dzieci i młodzieży, wskazuje na istotną rolę profilaktyki: „To już jest wręcz epidemia. Nie ma żadnych oddziaływań profilaktycznych dla dzieci i ich rodzin.”

Połączone ogniwa

Psychiatra mierzy się z wieloma trudnościami. Pierwsze zadanie to przekonanie do siebie - psychiatria nie kojarzy się dobrze. Okryty złą sławą termin (już niesłusznie!) sprawia, że wielu jest uprzedzonych lub sięga po pomoc w ostateczności. Dlaczego? Lekarz psychiatra kojarzy się z chorobami psychicznymi, etykietką „wariata” i natychmiastowym zamknięciem w zakładzie. A jest to lekarz jak każdy inny, wykształcony i przygotowany do tego, by leczyć i pomagać w dziedzinie, którą wybrał. Dziedzinie, która jest delikatna, trudno mierzalna i bardzo osobista. W przypadku psychiatry dziecięcego, potrzebne są kompetencje pedagogiczne, umiejętność nawiązywania kontaktu z młodzieżą i dziećmi oraz z dorosłymi. Zanim lekarz psychiatra postawi diagnozę, przeprowadza szczegółowy wywiad z rodzicami, rozmawia z dzieckiem / nastolatkiem, ważna jest także opinia psychologa czy pedagoga szkolnego. Dorośli nie zawsze zdają sobie sprawę z tego, co na swoich barkach dźwiga mały człowiek. Dlatego tak ważna jest współpraca całego otoczenia, a psychiatrzy dzieci i młodzieży nie mogą działać sami. Zdrowie psychiczne to bardzo złożony temat. Troska o nie, zaczyna się już w dzieciństwie.

Według klasyfikacji zawodów i specjalności Ministerstwa Rodziny, Pracy i Polityki Społecznej psychiatra ma za zadanie rozpoznawać, różnicować, zapobiegać i leczyć nie tylko zaburzenia i choroby psychiczne, ale także uzależnienia, nerwice, upośledzenia umysłowe wrodzone i nabyte oraz zespoły nieprzystosowania społecznego. Dodalibyśmy do tej listy:

• lęki i niepokoje (u dzieci często objawiają się dolegliwościami somatycznymi – bólami brzucha, głowy, licznymi infekcjami lub objawami przypominającymi infekcje, moczeniem nocnym, mutyzmem wybiórczym, tikami, natręctwami)
• całościowe zaburzenia rozwoju (ze spektrum autyzmu)
• zaburzenia adaptacyjne (przybierające różną postać – od wycofania po zaburzenia zachowania)
• ADD, ADHD (zespoły nadpobudliwości psychoruchowej).

Znaleźć źródło

Psychiatra dziecięcy skupia się na wielu kwestiach m.in.:

• jak przebiegała ciąża i rozwój we wczesnych latach życia,
• jak dziecko radzi sobie w grupie rówieśniczej,
• czy chorowało/choruje na choroby przewlekłe,
• jak się uczy,
• od kiedy doświadcza trudności i aktualnych objawów?

Lekarz koncentruje się na tym by nawiązać bezpieczny i życzliwy kontakt, dobrać formy pomocy i ułatwić zmaganie się z różnego rodzaju trudnościami. Dzieci mogą mierzyć się z natręctwami czy tikami nerwowymi, ale odpowiedniego podejścia wymaga też leczenie schizofrenii dziecięcej i upośledzeń umysłowych. Młodzież w okresie dorastania i buntu szuka drogi ucieczki lub odreagowania przez co zdarza się, że podejmuje zachowania ryzykowne, które mogą skutkować uzależnieniem, samookaleczeniami lub innymi formami autodestrukcji. Następstwem zagubienia, braku bezpiecznych więzi, zrozumienia czy akceptacji może być depresja a nawet myśli samobójcze. Lekarz psychiatra wykorzystując umiejętności i wiedzę (medyczną, psychiatryczną, pedagogiczną) szuka źródła problemu, podchodząc indywidualnie do każdego dziecka. Potrafi doradzić odpowiednie metody psychoterapii, farmakoterapii, kieruje na dodatkowe badania, do poradni, czy na oddział, współpracując przy tym z rodzicami. Wszystko to ma na celu pomóc młodemu człowiekowi, by nie zostawał sam.

Copyright © Uważna Pracownia Terapii - Poznań