Czym jest psychologia poznawczo – behawioralna?

Emocjonalna mapa

Żeby odpowiedzieć sobie na pytanie, czym tak naprawdę jest psychologia poznawczo-behawioralna spróbujmy najpierw przyjrzeć się nam samym. Ludzie z natury są bardzo skomplikowani. Czasami jesteśmy spokojni, innym razem impulsywni. Mamy swoje zasady, wartości, przekonania. Oddziałują na nas inni ludzie, mający swoje własne emocje, odmienne doświadczenia, inne wnioski i wartości niż my sami. Każdy z nas zmaga się z innymi problemami. Nawet, jeśli czasem wydaje nam się, że „trawa u sąsiada jest bardziej zielona”, możemy się bardzo rozczarować. Psychologia behawioralno-poznawcza pomaga zrozumieć zależności między tym, co myślimy, tym, co czujemy, a tym, jak się zachowujemy i reagujemy na to, co nas otacza. 

„Ja” od nowa

Terapia poznawczo - behawioralna skupia się na zrozumieniu i rozwiązaniu problemu w oparciu o  związek między myślami, emocjami a zachowaniem. Terapeuta wspólnie z  pacjentem wyznacza cele i określa konkretne strategie działania, kładąc nacisk na teraźniejszość. W efekcie pacjent zmienia swoje nie przystosowawcze przekonania o sobie ludziach i świecie, co w konsekwencji ma wpływ na poprawę samopoczucia psychicznego. Ten proces wymaga zaangażowania i chęci obu stron. Badania dowodzą, że terapia poznawczo – behawioralna jest skuteczna w leczeniu zaburzeń depresyjnych (Dobson, 1989), lękowych uogólnionych (Butle, Fennell, Robson, Gelder, 1991), zespołu lęku napadowego (Barlow, Craske, Gerney, Klosko, 1989), fobii społecznej (Gelernter i In., 1991, Heimberg i In., 1990), w przypadku nadużywania substancji psychoaktywnych (Wody i In. 1989), zaburzeń odżywiania (Agras i In. 1992, Fairburn, Jones, 1991), problemach w związkach (Bancom, Sayers, 1990) oraz depresji u pacjentów hospitalizowanych (Bowers, 1990). Regularne spotkania z terapeutą pomogą odkryć istotę problemu, poznać stosunek pacjenta do dotychczasowych wydarzeń - a tym samym skupić się na konkretnym celu, czyli dążeniu do optymalnych rozwiązań, pozytywnych odczuć i realnego podejścia do sytuacji. Pacjent poznając swoje wzorce myślenia i reagowania, poznaje również samego siebie - swoje zachowanie, reakcje wobec innych i na to, co go otacza - dzięki czemu łatwiej jest mu radzić sobie w różnych sytuacjach.

Nowe nurty

Nadal powstają nowe nurty w psychologii poznawczo – behawioralnej, poszerzając rozumienie psychiki człowieka i obszary pracy psychoterapeutów poznawczo-behawioralnych. Jednym z nich jest terapia dialektyczno– behawioralna. Koncentruje się na pracy z pacjentami z częstymi napadami gniewu, zmiennymi nastrojami, kierujących się silnymi emocjami (np. pacjenci ze skłonnościami samobójczymi, zaburzeniami osobowości typu borderline).

Terapia akceptacji i zaangażowania związana jest ze świadomym uczestniczeniem we własnym życiu i działaniu w oparciu o wyznawane wartości. Sprawdza się w przypadku osób zdrowych psychicznie, które szukają drogi rozwoju i poszerzenia świadomości siebie.

Terapia poznawczo-behawioralna stosowana jest także w psychologicznej pracy z dziećmi i młodzieżą oraz w grupowych treningach zastępowania agresji.

Szeroki zakres terapii poznawczo – behawioralnej pozwala pomóc coraz większej liczbie osób z odmiennymi problemami.

Walka o „jutro”

Nie jesteś w stanie przewidzieć przyszłości. Przychodząc na ten świat, nie dostałeś recepty na życie ani planu działania pod tytułem, jak żyć, by być szczęśliwym i spełnionym. Każdy jest inny, jedyny i wyjątkowy. Masz za sobą różne doświadczenia zarówno te przyjemne, jak i nieprzyjemne, a z czasem będzie ich więcej i więcej! Nie pozwól, aby przeszłość i negatywne doświadczenia, zabrały ci to, co masz teraz i wpływały na przyszłość, bowiem „Wczoraj jest historią, jutro tajemnicą. Dziś jest darem.” (A.A Milne). Daj sobie, szansę na to, by wykorzystać „dziś” w taki sposób, aby „jutro” było jeszcze piękniejsze.

Copyright © Uważna Pracownia Terapii - Poznań